Wat maakt een verbinder effectief? Samenwerken volgens organisatiewetenschapper Tijs van den Broek

Welke inzicht uit de organisatiewetenschappen moet je als interbestuurlijk professional echt kennen? Dat vroegen we aan Tijs van den Broek, zelf een wetenschapper die bovengemiddeld de verbinding zoekt. ‘Een belangrijke factor is of een verbinder z’n taal kan aanpassen aan verschillende groepen.’

Netwerk visueel gemaakt

In de serie Samenwerken volgens wetenschappers, vragen we wetenschappers vanuit verschillende disciplines naar hun belangrijkste les over samenwerken. Sociale wetenschapper Tijs van den Broek benadrukt de cruciale rol van de “broker”, de personen die netwerken formeel of informeel met elkaar verbinden.

Masters technische bedrijfskunde en cognitieve psychologie. Gepromoveerd als bedrijfskundige, afdeling innovatiemanagement en ondernemerschap. En nu werkt hij als organisatiewetenschapper, wat in zichzelf al een verzameling disciplines is. Daarbij gebruikt hij kwalitatieve methoden, maar ook machine learning en netwerkanalyse. Kortom: hoog tijd om Tijs van den Broek te vragen naar zijn les over samenwerken.

Tijs van den Broek
Tijs van den Broek

Wat is vanuit uw onderzoek de belangrijkste les over samenwerken?

‘Dat de zogenoemde brokers een essentiële rol spelen. Brokers zijn de mensen die ¬zorgen voor verbinding tussen verschillende groepen mensen. Formeel of informeel. Dat kan een liaison zijn, die daarvoor is aangesteld. Of een directeur die vanuit z’n functie met verschillende overheden moet overleggen. Maar net zo goed iemand die goed ligt op een ministerie, en jaarlijks op een interdepartementale skireis gaat.’
‘Die mensen spelen een cruciale rol in samenwerkingen. En die kunnen zowel positieve als negatieve invloed op groepen hebben. Een belangrijke vraag is: wat maakt brokers effectief? Wat hebben zij nodig om verschillende netwerken met elkaar te verbinden? Daar zijn interessante onderzoeken naar gedaan en daar wil ik nog meer over te weten komen.’

Wat weten we daar nu al van?

‘Er is al veel bekend over de netwerkpositie van brokers en over wat voor persoonlijkheid hen effectief maakt. Bijvoorbeeld in hoeverre iemand een “self-monitor” is.  Mensen die zich bewust zijn van hoe hun eigen gedrag overkomt op anderen, zijn veel beter in het leggen van verbindingen tussen diverse groepen.’
‘We weten echt nog niet goed welk gedrag brokers effectief maakt om verschillende of gepolariseerde groepen dichter bij elkaar te brengen. Een factor waar we onderzoek naar gaan doen is de linguistic accomodation van brokers. Dat wil zeggen: hoe goed iemand in staat is om zijn of haar taal aan te passen aan verschillende groepen.’
‘Bijvoorbeeld: je wilt verschillende generaties verbinden rondom energie. Dan is het cruciaal dat een broker zowel de taal spreekt van de oudere generaties, als die van de jongere generaties. We verwachten dat dit voor een belangrijk deel bepaalt of een broker succesvol is.’

Wat kan de gemiddelde overheidsprofessional met die kennis?

‘Je kan dit bijvoorbeeld gebruiken bij het aanstellen van mensen in verbindende functies. En het zijn ook eigenschappen waar je trainingen voor kan ontwikkelen of inkopen.’
‘Sowieso is het goed om je bewust te zijn van de cruciale rol van een broker. Die mensen zitten vaak in een lastige situatie. Ze zitten tussen groepen, waardoor het gevaar kan ontstaan dat ze door beide groepen niet als betrouwbaar worden gezien. Daarom is het zo belangrijk dat die personen over de juiste eigenschappen beschikken.’
‘Een broker kan ook een zeer negatieve rol spelen. Bijvoorbeeld als ze hun rol als gatekeeper misbruiken. Dus dat ze er juist voor zorgen dat bepaalde mensen niet met elkaar in contact komen, omdat dit nadelig is voor hun eigen positie.’

Hoe kunnen we de onderzoeken die jij hiernaar gaat doen, volgen?

‘Ons project naar de effectiviteit van brokers met de Universiteit Utrecht en EMMA start deze zomer. We houdenmensen die belangstelling hebben op de hoogte met een projectwebsite, blogs, workshops, en uiteindelijk ook een handboek over brokers voor professionals.’