New Jobportunities - deel 2: internationaal samenwerken in het grensgebied

‘De stille reserve’ worden ze in Duitsland genoemd - mensen die geen recht hebben op een uitkering, vaak al langere tijd niet meer meedraaien op de arbeidsmarkt maar dolgraag willen werken. Via het project New Jobportunities 2.0 komen ze in het Drenths-Duitse grensgebied in contact met werkgevers aan beide kanten van de grens, en zo weer aan het werk. Zoals Ramona Evenhuis van zorgorganisatie Cosis zegt: ‘Ik kijk liever naar de persoon tegenover mij dan naar een cv.'

Marije Hendriks
Beeld: ©Alieke Eising
Marije Hendriks voor het pand van haar werkgever Intergas.
In het kort:
  • New Jobportunities helpt gemotiveerde Nuggers (niet-uitkeringsgerechtigden) op weg naar een baan of opleiding in de grensregio Nederland-Duitsland. Dit gebeurt vanuit de Regio Deal Zuid- en Oost-Drenthe. Het project gaat uit van de kracht van de deelnemers.  
  • Om een initiatief als deze te laten slagen is er een groot netwerk nodig en bereidheid bij alle partijen om een extra stap te zetten. De krapte op de arbeidsmarkt biedt nieuwe mogelijkheden. 
  • Ook zijn er uitdagingen waar New Jobportunities in het grensgebied tegenaan loopt: De Duitse en Nederlandse wet- en regelgeving zit anders in elkaar en er is geen zicht in elkaars digitale systemen. 
  • In drie artikelen belichten we de interbestuurlijke en grensoverschrijdende samenwerking vanuit acht verschillende perspectieven. 
    1. In het eerste artikel gingen we in op het reilen en zeilen van New Jobportunities. Lees dit artikel hier
    2. Dit is het tweede artikel en gaat dieper in op de interbestuurlijke en grensoverschrijdende samenwerking. Hoe ervaren werkgevers en de Agentur für Arbeit New Jobportunities? Waar liggen de mogelijkheden?
    3. In het derde en laatste artikel kijken een wethouder en startup-facilitator naar de toekomst van New Jobportunities. Ook vertelt een deelnemer hoe hij weer zijn plek op de arbeidsmarkt vindt. Dit afsluitende artikel is hier te lezen

In contact met werkgevers

In het eerste artikel van deze reeks vertelden projectleider Maud Diemer en André Kolk, strategisch accountmanager bij de gemeente Coevorden, dat via New Jobportunities 2.0 niet-uitkeringsgerechtigden (Nuggers) een opleiding of baan vinden. Via de Regio Deal Zuid- en Oost-Drenthe zorgt dit project dat partijen samenwerken om Nuggers te ondersteunen. 

‘De kandidaten moeten hun eigen pad kiezen, maar ik help ze wel door de wirwar van regels, mogelijkheden en budgetten heen’, legde Diemer uit. ‘Er zijn veel mogelijkheden waar Nuggers gebruik van kunnen maken, zoals scholingsbudgetten, taaltrainingen, coaching of hulp bij het schrijven van een cv. En ik breng ze in contact met werkgevers.’ 

De werkgevers waar Diemer het over heeft, zijn bijvoorbeeld Marije Hendriks van Intergas, dat verwarmingssystemen produceert, en Ramona Evenhuis van zorgorganisatie Cosis. Deze bedrijven hebben inmiddels Nuggers in dienst of zijn daarmee bezig. Zonder New Jobportunities hadden de kandidaten waarschijnlijk niet zelf aangeklopt bij deze organisaties. 

'Toen Maud mij vertelde over New Jobportunities, was ik meteen enthousiast', blikt Evenhuis terug. 'Mensen die gepassioneerd zijn om in de zorg werken help ik graag verder. Ook al ontbreekt het deze kandidaten aan bepaalde werkervaring, zij hebben vaak juist een enorme levenservaring.’

'Ook al ontbreekt het deze kandidaten aan een bepaalde werkervaring, zij hebben vaak juist enorme levenservaring’

Werken in de zorg

Ramona Evenhuis werkt als recruiter bij Cosis, een zorgorganisatie met 200 locaties in Groningen en Drenthe. Cosis ondersteunt cliënten met een verstandelijke of psychische beperking om grip te krijgen en te houden op hun leven. Dit doen de ruim 4000 medewerkers door begeleiding aan huis of gezinsondersteuning te bieden. Cliënten krijgen daarnaast in passende woonvormen zorg en waardevolle dagbesteding. 

‘Er is krapte op de arbeidsmarkt en zorgpersoneel is lastig te vinden’, licht Evenhuis toe. ‘We moeten dus creatiever zijn, openstaan voor nieuwe mogelijkheden.’

‘Na een aantal gesprekken met kandidaten van New Jobportunities merkte ik de potentie van deze vergeten groep. Een win-win voor iedereen dus.’ 

Wel merkt Evenhuis onzekerheid bij de meeste Nuggers. ‘Kandidaten zijn vaak bang dat ze te lang niet hebben gewerkt, niet de juiste kennis hebben of dat hun cv niet past bij het perfecte plaatje. Maar wat is perfect, zeg ik dan. Ik vind dat als het nog niet passend is, we moeten kijken hoe we het samen passend kunnen maken. Bijvoorbeeld door bijscholing of door leren in de praktijk.’ 

Eén van deze kandidaten waarmee Evenhuis in gesprek ging was Jennie Boer, uit het eerste artikel. Inmiddels is Boer met veel plezier begonnen met een praktijkopleiding en baan bij Cosis. 

‘Er is krapte op de arbeidsmarkt en zorgpersoneel is lastig te vinden’

Ramona Evenhuis
Beeld: ©Alieke Eising
Ramona Evenhuis werkt als recruiter bij zorgorganisatie Cosis.

De stille reserve

De krapte op de arbeidsmarkt is niet alleen merkbaar in de regio Zuid- en Oost-Drenthe. Ook over de Duitse grens wordt er geworsteld met dat probleem, vertelt Kathrin Zandman. Zij werkt al 22 jaar voor de Agentur für Arbeit. Dat is vergelijkbaar met wat wij in Nederland kennen als het UWV. Zandman werkt als ambassadeur voor kansengelijkheid op de arbeidsmarkt en als EURES-adviseur. EURES is het Europees netwerk voor grensoverschrijdende arbeidsbemiddeling. 

In de Duitse regio van Nordhorn tot aan Papenburg geeft Zandman advies en trainingen, voornamelijk aan vrouwen. ‘In Duitsland hebben wij het over ‘de stille reserve’, als we spreken over de vergeten groep van niet-uitkeringsgerechtigden’, licht ze toe. ‘Het gaat hierbij bijvoorbeeld om vrouwen die hebben gekozen om voor de kinderen te zorgen. In Duitsland kun je tot 3 jaar ouderschapsverlof opnemen. Als je dan 2 of 3 kinderen krijgt, betekent dit dat je lang van de arbeidsmarkt bent. Dan is het makkelijker om een mini-job te nemen.’

In Duitsland is de mini-job populair. Zandman: ‘Dat betekent dat iedereen met een bijbaantje kan verdienen tot maximaal 450 euro per maand zonder verzekerings- en belastingplicht.’

‘Van de mensen in het grensgebied met een mini-job is 65% vrouw’, zegt Zandman. ‘Dit heeft erg negatieve gevolgen voor financiële zelfredzaamheid en het opbouwen van pensioen.’ 

Een mini-job heeft negatieve gevolgen voor financiële zelfredzaamheid en het opbouwen van pensioen

Grensoverschrijdend project

Na het eerste initiatief uit Duitsland voor de pilot, wordt New Jobportunities 2.0 nu vanuit Nederland opgezet. Dat er in deze regio over de grens wordt gekeken om Nuggers aan een opleiding of baan te helpen, is een goede zaak, vindt Zandman. 

Daarvoor is samenwerking met verschillende partners nodig. Zandman: ‘Inmiddels zijn er warme relaties ontstaan. Ik heb bijvoorbeeld veel contact met de gemeenten uit de regio, vooral met de gemeente Coevorden als penvoerder van New Jobportunities. Daarnaast werk ik geregeld samen met CMO STAMM, kenniscentrum voor sociaal-maatschappelijke vraagstukken in Groningen en Drenthe, en met Zero to One - zij ondersteunen startups. En met (potentiële) kandidaten en werkgevers. Het UVW is een belangrijke sparringpartner.’

De grensoverschrijdende samenwerking in de regio is terug te vinden in het nieuwe gebouw van Intergas. Dit bedrijf - met ruim 350 vaste medewerkers - is producent van verwarmingssystemen. Het pand staat op de Nederlands-Duitse grens. 

‘Bij de hoofdingang en op de parkeerplaats ben je in Duitsland. Ben je binnen in het gebouw, dan sta je weer op Nederlands grondgebied’, vertelt Marije Hendriks. Zij werkt sinds september 2021 als HR-adviseur bij Intergas. ‘Onze medewerkers komen zowel uit Nederland als uit Duitsland. We hebben zelfs twee postadressen.’ 

‘De laatste jaren heeft Intergas een grote groei doorgemaakt’, gaat Hendriks verder. ‘Er is ook veel vraag naar onze producten vanuit het buitenland. Dit zorgt ervoor dat we veel nieuwe medewerkers nodig hebben, vooral in de productie.’

De contacten met New Jobportunities waren al gelegd voordat Hendriks bij Intergas begon. In het najaar maakte ze via projectleiders Diemer en Zandman kennis met het project en een aantal potentiële kandidaten. ‘De samenwerking is nog pril, maar de lijntjes zijn warm. Hopelijk kan er snel een kandidaat aan de slag bij Intergas.’

Het pand van Intergas ligt precies op de grens: op de parkeerplaats ben je in Duitsland, in het gebouw sta je op Nederlands grondgebied

Krapte op de arbeidsmarkt

Aan beide kanten van de grens is er veel krapte op de arbeidsmarkt, ziet Zandman. ‘Daarom moeten we gebruik maken van de beweging van mensen die in het ene land willen wonen en in het andere land willen werken. Daar is veel advies voor nodig, bijvoorbeeld over de mogelijkheden van subsidies en het regelen van sociale verzekeringen en belastingen.’

Ook Diemer en Kolk zien bij mensen het verlangen om aan de andere kant van de grens te werken of te wonen. Soms voor de liefde, soms omdat er in het andere land een meer passende baan of opleiding te vinden is. ‘De trek van Duitsers naar Nederland is groter dan andersom’, vertelt Kolk. ‘De salarissen liggen hier dan ook 10 – 15 procent hoger en de werksfeer is informeler.’ 

‘De Duitse arbeidsmarkt is hiërarchisch van aard’, vult Diemer aan. ‘Als Nederlandse werknemer moet je een heleboel drempels over voor je daar aan de slag kan. Maar als je er eenmaal zit, wil je er nooit meer weg. Veel Duitsers zien hun werkgever en collega’s als familie.’ 

‘De trek van Duitsers naar Nederland is groter dan andersom. De salarissen liggen hier dan ook 10 – 15 procent hoger’

Kathrin Zandman
Beeld: ©Agentur für Arbeit
Kathrin Zandman werkt inmiddels 22 jaar bij de Agentur für Arbeit, momenteel als ambassadeur kansengelijkheid op de arbeidsmarkt en als EURES-adviseur.

Verschillende systemen

Wat maakt New Jobportunities zo waardevol? Allereerst de connecties die tot stand zijn komen, zeggen alle personen die in dit artikel aan het woord komen. Door New Jobportunities zijn veel partners in gaan zien dat Nuggers een waardevolle toevoeging zijn voor organisaties en bedrijven, zolang ze een zetje in de goede richting krijgen. 

‘Voor de Nuggers geeft werk zingeving en financiële zekerheid’, licht Diemer toe. ‘Werkgevers zijn blij met nieuwe werknemers in deze overspannen arbeidsmarkt.’ En ook de lokale overheid plukt er de vruchten van. ‘De kandidaten dragen economisch meer bij in hun gemeente na het vinden van een baan.’

Zandman: ‘Dit project brengt vraag en aanbod samen. New Jobportunities kan gaten dichten bij subsidieregelingen, bijscholing en werk. Zo kunnen we de grens steeds een beetje verder doen vervagen.’

Maar er is ook nog veel werk aan de winkel. ‘Het is lastig dat we niet werken vanuit één systeem’, vindt Zandman. ‘Vanuit de Duitse kant is er geen zicht op de Nederlandse systemen, en andersom. Qua digitalisering is het in Duitsland nog old school. Al het contact doen we via telefoon en e-mail. Dat gaat prima, maar het zou veel handiger zijn als we in dezelfde systemen kunnen werken. Daar gaan we in de toekomst mee aan de slag.’

‘Vanuit de Duitse kant is er geen zicht op de Nederlandse systemen, en andersom. Qua digitalisering is het in Duitsland nog old school’

Uitdagingen voor werkgevers

Ook voor de werkgevers zijn er uitdagingen. ‘Het plaatsen van kandidaten van New Jobportunities vraagt om maatwerk’, vertelt Evenhuis. ‘Dat kost meer tijd. Soms is er een langer overleg of een goede discussie nodig om bepaalde casussen te bespreken.’

‘Het is goed om dan te beseffen dat je in je eentje niet alles weet’, ervaart Evenhuis. ‘Of dat anderen ergens meer kennis of ervaring mee hebben.’ Niets om je voor te schamen, vindt Evenhuis. ‘Maak daar juist gebruik van! Zorg dat je de juiste mensen om je heen verzamelt. Dat is precies waar ik goed in ben: een netwerk opzetten.’

Hendriks ziet een verschuiving binnen Intergas. ‘Voorheen stelde Intergas erg hoge eisen aan nieuwe medewerkers. Iedereen moest fulltime werken. We beseffen nu dat we dit soort processen aan moeten passen aan de kandidaten. Hierdoor staan we meer open voor kandidaten die graag parttime willen werken, of die een extra steuntje in de rug nodig hebben.’

‘Het is goed om te beseffen dat je in je eentje niet alles weet’

Een blik op de toekomst

Van de inmiddels 40 deelnemers hebben 28 Nuggers via New Jobportunities een baan of vervolgopleiding gevonden. Zoals Jennie Boer uit het vorige artikel. Of Jos Grooten. In het volgende - en laatste - artikel vertelt hij zijn ervaringen over het zoeken van werk  met pleinvrees. In totaal is er plek voor 100 kandidaten. Eén Nugger is via dit project bezig een eigen bedrijf te starten en krijgt hulp met het ondernemersplan.

In januari is het werven van de Duitse kandidaten voor New Jobportunities 2 van start gedaan. Zandman: ‘Een Duitse kandidaat is inmiddels aan de slag bij Cosis.’

Evenhuis merkt ook dat de samenwerking steeds intensiever wordt. De partijen weten elkaar beter te vinden. Dat zorgt ook voor nieuwe initiatieven. Zoals de nieuwe leerlijn die is opgezet voor MBO-niveau 2-kandidaten. Cosis, New Jobportunities en de gemeente zijn daarbij betrokken, om te voldoen aan de vraag en het aanbod op de arbeidsmarkt. 

‘Voorheen kon je je prima redden op je eigen eilandje. Dat kan nu niet meer’, merkt Evenhuis. ‘Nu er een grote noodzaak is om samen te werken, door de veranderende arbeidsmarkt, merk je ook dat je veel meer slagkracht hebt. New Jobportunities geeft Nuggers weer zelfvertrouwen en als werkgevers zijn wij blij met enthousiaste werknemers.’