Tijdens en rond de feestdagen reflecteert Overheid van Nu op de belangrijkste thema’s van het afgelopen jaar. Dit keer: de activerende ambtenaar. Er wordt weleens gezegd dat de beste stuurlui aan wal staan, maar het afgelopen jaar zagen wij juist een beweging van ambtenaren die heel goed weten hoe het er aan boord aan toegaat. Ambtenaren zoals Araya Sumter, Nathalie van Berkel en Dewi Brinkhuis: professionals die met beide benen in de samenleving staan en hun eigen levensverhaal inzetten als inspiratie en kracht.
Beeld: © EMMA
Araya Sumter: ‘Ik wil weten wat jou mens maakt, wat jou raakt.’
Bruine boterhammen smeren
Araya Sumter, directeur-generaal Sociale Zekerheid en Integratie bij het ministerie van SZW, is onder andere verantwoordelijk voor het armoedebeleid, inkomensondersteuning en schuldhulpverlening. Om goed te begrijpen wat er speelt bij mensen die met deze regelingen te maken hebben, doet Sumter vrijwilligerswerk, vertelt ze in dit interview in het kerstnummer van Overheid van Nu. Eén keer per maand smeert ze bruine boterhammen op een school in Rotterdam, in een wijk waar tachtig procent van de kinderen een goede dagstart mist.
Dat betekent trouwens niet dat Sumter zonder dit vrijwilligerswerk geen beeld zou hebben van de praktijk. Ze heeft ook persoonlijke ervaring met de onderwerpen waar ze aan werkt. Juist dat vormt een belangrijk onderdeel van haar kracht. Bij sollicitaties kijkt ze daarom nadrukkelijk naar het levensverhaal dat iemand meebrengt. ‘Ik wil weten wat jou mens maakt, wat jou raakt. Ik zeg altijd: je brengt ook je eigen burgerschap mee.’
"Ik wil dat onze mensen zichzelf als mens meenemen naar het werk"
Openstaan voor kritiek
Ook Nathalie van Berkel (inmiddels Kamerlid voor D66) ziet hoeveel een persoonlijke benadering kan opleveren, vertelt zij in dit interview, afgenomen in de periode dat ze nog bestuurslid bij UWV was.
‘Ik wil daarom graag dat onze mensen zichzelf als mens meenemen naar het werk. Dat je regelmatig even voelt: als ík zo’n brief of telefoontje zou krijgen, wat zou dat dan met mij doen?’
Bij het hanteren van zo’n menselijke maat hoort ook openstaan voor kritiek. Als iets mensenwerk is, kunnen er immers fouten worden gemaakt. ‘Aanspreekbaarheid is echt heel belangrijk voor vertrouwen’, benadrukt Van Berkel. ‘Iedereen begrijpt het, in meer of mindere mate, als je een fout maakt. Maar het wordt pas echt problematisch als je doet alsof die fout er niet is, of als je daar niet op aanspreekbaar wilt zijn.’
"Toen ik mijn manager vroeg waar de mbo-studenten bleven, zei hij: ‘Goeie vraag — zoek er maar één!’"
Representatie tegen blinde vlekken
Het is onmogelijk om je eigen ervaringen en wereldbeeld honderd procent los te koppelen van je werk, of je nu journalist, bakker of ambtenaar bent. Wat wél kan, is die ervaringen bewust inzetten als kracht.
Dat deed ook Dewi Brinkhuis toen zij bij BZK begon, vertelt zij in deze column. Na een lange klimtocht door het Nederlandse onderwijssysteem – van de mavo via twee mbo-opleidingen naar het hbo en uiteindelijk de universiteit – merkte zij als enige de blinde vlek voor mbo’ers op. “Toen ik mijn manager vroeg waar de mbo-studenten bleven, zei hij: ‘Goeie vraag — zoek er maar één!’” Twee jaar later is haar wens werkelijkheid geworden: er komt nu een mbo-traineeship.
Deze drie vrouwen laten zien dat de activerende ambtenaar niet ontstaat door afstand, maar door nabijheid. Door hun persoonlijke ervaringen niet buiten de deur te houden, maar juist mee te nemen in hun werk, maken zij beleid menselijker en effectiever. Wie zichzelf durft mee te nemen naar het werk, zet anderen in beweging.
Lees hier ons kerstmagazine met de interviews met Araya Sumter en Nathalie van Berkel.