Leer tegenstrijdige belangen verenigen met serious gamen

Beter leren samenwerken met een game? Het kan met de serious game Transform, waar je als gemeente, projectontwikkelaar of bewoner probeert jouw ideale woonwijk te realiseren. Is dat haalbaar met verschillende partijen? Hoe leer je elkaars – ogenschijnlijk - tegenstrijdige belangen beter kennen en hoe breng je deze bij elkaar? Maarten Hoorn, projectleider Ruimte bij Platform31, vertelt hoe het spel werkt en hoe het de samenwerking bevordert.

Regels van het spel worden doorgenomen

In 1 minuut:

De serious game Transform leert professionals werkzaam in de binnenstedelijke woningbouw hoe zij tegenstrijdige belangen van andere partijen in de praktijk kunnen verenigen. Doelstellingen lijken vaak in eerste instantie haaks op die van de ander te staan. Door met elkaar in gesprek te gaan over de visie áchter de doelstellingen, kom je er achter dat je het op visieniveau vaak nog wel eens kunt worden.

‘Het spel Transform geeft een gesimplificeerde weergave van de werkelijkheid waar professionals in de binnenstedelijke woningbouw in de praktijk mee te maken krijgen’, aldus Hoorn. In het spel heb je de taak om jouw ideale woonwijk te realiseren en je krijgt punten wanneer je datgene realiseert dat voor jou belangrijk is. Zo krijg je als gemeente meer punten wanneer je bijvoorbeeld een school bouwt, terwijl je als inwoner punten scoort bij de aanleg van een stadspark.

Niet alle plannen zijn te realiseren. Je kunt immers niet én een school en een stadspark bouwen op dezelfde locatie. Als volgende stap leggen alle teams daarom hun te realiseren droomwoonwijk over die van de ander en daarbij met elkaar in gesprek. ‘Waarom wil je hier een school bouwen?’ Hierbij proberen zij elkaars visie achter de doelstellingen helder te krijgen. ‘De uitwerking van jouw visie lijkt soms tegenstrijdig te zijn met die van een ander. Het doel van het spel is dan ook om je te verdiepen in andermans belangen. In dat samenspel leer je hoe je gezamenlijke visies in elkaar op kunt laten gaan.’

Ander speelveld

In de praktijk loopt die samenwerking tussen overheid en markt tegenwoordig vaak stroef, constateert Hoorn. Door decentralisaties en terugtrekking van de overheid is dat speelveld de afgelopen jaren behoorlijk veranderd. ‘Als je bijvoorbeeld kijkt naar de aanleg van de VINEX-wijken, 25 jaar geleden, toen lag er een behoorlijk sturend plan van de centrale overheid. Ook werd er veel in het weiland gebouwd. Tegenwoordig is dit anders en dat vraagt een andere rolverdeling tussen overheid en marktpartijen.’

‘Vooroordelen ontstaan vaak doordat overheid en markt elkaar niet goed kennen’

Vooroordelen staan die samenwerking nog vaak in de weg. ‘De overheid zegt vaak: ‘’jullie willen alleen geld verdienen’’ tegen de markt. Terwijl de markt zegt: ‘’jullie willen alleen maar ambitie op ambitie stapelen en dat is onhandig’’.’ Deels dingen die waar zijn. Want projectontwikkelaars moeten geld verdienen om rendabel te zijn. En de overheid stapelt ambities, omdat ze maatschappelijke doelen moet halen. ‘Die oordelen ontstaan vaak doordat deze partijen elkaar niet goed kennen.’

Groene daken

Beelden die versterkt worden doordat de ene partij vaak niet begrijpt waarom de andere partij bepaalde keuzes maakt. ‘We merken dat zowel gemeenten als projectontwikkelaars vaak een visie hebben die al tot in detail uitgewerkt is.’ Neem bijvoorbeeld een gemeente die zegt dat er meer groene daken moeten komen op nieuwe huizen. ‘Deze beslissing kan weerstand en vragen oproepen bij projectontwikkelaars, wanneer zij niet weten waarom de gemeente deze beslissing heeft genomen. Bovendien wil een gemeente dit vanuit een bepaald doel: waterberging of biodiversiteit. Dat doel kun je misschien ook op een andere manier bereiken.’

‘Soms is concessies doen noodzakelijk’

‘Als je dit weet, kun je over deze visie in gesprek. Vaak kun je het op visieniveau wel eens worden.’ Heb je de onderliggende visie van de ander nog niet helder? Dan is het belangrijk om hierop door te vragen. ‘Waarom wil je dit realiseren? Welke visie zit daarachter? Als je dat weet, kun je verder.’

En dat leren de spelers op deze manier in de game. Zo ook Robbert Kapaan, projectsecretaris Ruimtelijk Beleid en Projecten bij de gemeente Woerden, die het spel twee keer speelde. ‘Soms is het echt noodzakelijk dat je concessies doet wanneer je met meerdere spelers te maken hebt. Daarvoor moet je inzicht krijgen in andermans belangen, maar ook weten hoe je hiermee om moet gaan. En dat leer je door dit spel te spelen én zowel het verloop van het spel als de gemaakte beslissingen te evalueren.’

Ontwikkeling

De serious game Transform is ontwikkeld in het kader van het programma Stedelijke Transformatie. In dit programma bundelen gemeenten, marktpartijen en andere betrokkenen de krachten om binnenstedelijke gebiedstransformaties te versnellen en op te schalen. Ga voor meer informatie naar www.stedelijketranformatie.nl/game.

Ook het spel spelen? Neem contact op met Maarten Hoorn.

Meer weten?

Serious gamen is een van de technieken die bij netwerkleren wordt toegepast. Meer over deze en andere technieken lees je in de handreiking netwerkleren. Tijdens het IBP-café op 16 januari maakten de deelnemers ook kennis met serious gamen, waar zij als inwoners van een archipel moesten beslissen over nieuwe energiebronnen. Lees in dit artikel hoe deze middag verliep.