Hardenberg: een toegankelijke gemeente begint bij je inwoners

Hoe word je de meest toegankelijke gemeente van Nederland? “Gewoon doen!”, zegt Jaike Prins, beleidsmedewerker Sociaal Domein in Hardenberg. En zij kan het weten. Want de gemeente Hardenberg draagt die titel sinds dit voorjaar met trots. Juryvoorzitter Otwin van Dijk prees Hardenberg als een gemeente met lef, die regels aan de kant durft te schuiven en talenten van mensen als uitgangspunt neemt in plaats van hun eventuele beperking. Hardenberg is daarmee een voorbeeld voor andere gemeenten. We praten met Jaike Prins over de succesvolle aanpak in haar gemeente.

Wanneer en waarom zijn jullie hier actief mee aan de slag gegaan?

“In juni 2016 ratificeerde Nederland het VN-verdrag voor mensen met een beperking. Gemeenten zijn verplicht om dat verdrag uit te voeren. We moeten zorgen voor een inclusieve lokale samenleving, waarin alle mensen dezelfde kansen hebben, ongeacht hun achtergrond, inkomen, talent of beperking. Onze gemeenteraad wilde daar graag werk van maken. Ze stelden een werkgroep in en die is voortvarend van start gegaan.”

Nu is ‘toegankelijkheid’ een breed begrip. Waar moet je beginnen als je je gemeente toegankelijker wilt maken?

“Je moet vooral beseffen dat je niet alles in één keer kunt aanpakken. Daarvoor is het een te groot vraagstuk. Het gaat er niet alleen om dat je drempels weghaalt voor mensen in een rolstoel. Ook je website moet voor iedereen begrijpelijk zijn. Mensen met een andere culturele achtergrond moeten werk kunnen vinden. Iedereen moet echt gelijkwaardig kunnen meedoen. Wij zijn begonnen bij de mensen om wie het gaat: onze inwoners. Want in een gemeente van de toekomst praat je mét en niet óver hen. We hebben bijeenkomsten en een grote conferentie georganiseerd en daar iedereen voor uitgenodigd: bewoners, ondernemers en belangengroepen uit alle 29 kernen van de gemeente Hardenberg. Ervaringsdeskundigen vertelden waar zij tegenaan lopen en wat zij nodig hebben om echt mee te kunnen doen. We hebben geen beleid ontwikkeld over de hoofden van de mensen heen. We hebben geluisterd naar onze inwoners.”

Hoe zijn jullie toen verder gegaan?

“We hebben samen met de inwoners actiepunten opgesteld op drie terreinen: wonen, werken en vrije tijd. Die actiepunten staan in een excel-tabelletje. Eigenlijk is dat ons beleid. Onze ervaring is dat je klein moet beginnen op basis van wat er leeft in je gemeente. We hebben bijvoorbeeld een meldpunt op onze website. Iemand meldde daar dat het stoepje bij de apotheek te hoog was voor haar rollator. Toen is dat stoepje aangepast. Tijdens onze conferentie vertelden twee statushouders dat ze moeilijk werk konden vinden. Aan het einde van de avond hadden ze allebei een baan, via de daar aanwezige werkgevers. Je kunt het best beginnen met concrete acties die je relatief makkelijk voor elkaar krijgt.”

Kun je wat voorbeelden noemen van jullie actiepunten?

“We starten een campagne om inwoners en ondernemers ervan bewust te maken dat het heel normaal is dat mensen met een beperking meedoen in de samenleving. We hebben daarvoor onder andere cartoons laten maken die laten zien hoe je in je buurt, op school en op je werk, goed samen kunt leven. In de ‘week van de toegankelijkheid’ organiseren we allerlei activiteiten, zoals een eettafel met statushouders en een ‘blinde lunch’. We bespreken ook met het plaatselijk belang in alle dorpskernen hoe optimale toegankelijkheid van voorzieningen in hun dorpsvisies kan doorwerken.”

Heeft dit ook gevolgen voor jullie gemeentelijke organisatie?

“Ja, elke afdeling heeft een ambassadeur die op toegankelijkheid let. Zo is er een zichtbaar aanspreekpunt en zijn de lijntjes kort. Dat werkt goed. Het onderwerp leeft echt in de gemeente. We betalen de maatregelen uit bestaande budgetten, want een apart potje voor goede toegankelijkheid staat nou juist haaks op de doelstelling ervan: de standaard is dat iedereen meedoet.”

Wat raad je gemeenten aan die net zo toegankelijk willen worden als Hardenberg?

“Begin bij wat er leeft in je gemeente. Pak eerst kleine dingen aan. Maak niet te grote doelstellingen, dan is het veel te moeilijk om die te bereiken. Laat niet de regels leidend zijn, maar je inwoners. En ga gewoon concreet aan de slag. Dan zul je zien dat steeds meer mensen meedoen!”

Meer weten?