Leestip: Voor Paul ’t Hart was 2023 een positief bestuurskundejaar
Dat het vertrouwen in de overheid daalt, komt voor een belangrijk deel door de overmatig kritische houding van ambtenaren zelf. Dat stelde politicoloog Paul ’t Hart vorig jaar op Overheid van Nu. Hij zette er ook wat tegenover: een hartstochtelijk pleidooi voor positieve bestuurskunde, wel evidence based, natuurlijk. Deze zomer organiseerde hij een internationaal congres rond positieve bestuurskunde. Wat leverde dat op?
‘Heel inspirerend’, noemt Paul ’t Hart de bijeenkomst van afgelopen zomer. In juli kwam voor het eerst een internationale gemeenschap van wetenschappers samen die zich toelegt op positieve bestuurskunde. De hoge opkomst en variatie in mensen stemde ’t Hart positief. ‘Veel van hen waren jong en kwamen uit niet-westerse landen als Burkina Faso en Tsjaad.’
Zij wisselden onder meer verhalen uit over zogenaamde pockets of effectiveness. ’t Hart: ‘Dat zijn voorbeelden van organisaties of beleidsprogramma’s die het buitengewoon goed doen in tamelijk ongunstige omstandigheden. Waarom is dit dan zo en wat valt ervan te leren?’
Hij vertelt over een collega uit Burkina Faso die onderzoek deed naar overheidsbeleid tegen vrouwenbesnijdenis. ‘Ze maken daar aantoonbaar enorme progressie in termen van voorlichting, toegankelijkheid van passende zorg en attitudeverandering bij mannen. Zij wist dat hier mooi te contrasteren met de omstandigheden in buurlanden, die beduidend slechter waren.’ Zo’n verhaal van een well-committed overheid is hoopgevend en daarmee inspirerend, aldus ’t Hart.
Na afloop, zo benadrukt hij, heerste het ‘breed gedragen gevoel dat dit een loot aan de stam van het vakgebied Bestuurskunde zou moeten worden’.
‘We werken aan een boek over positieve bestuurskunde vanuit Nederlands perspectief – met als werktitel: ‘Zo kan het dus ook’’
Groene scheuten
’t Hart blijft realistisch. ‘Als je een nieuw soort zienswijze op de kaart wilt zetten, is dat een kwestie van de lange adem. Ook in ons vakgebied zijn mensen conservatief in die zin dat ze blijven doen wat ze al deden.’
En dus wordt hard gewerkt aan het vergroten van de naamsbekendheid. Er verscheen eerder een special issue in het vakblad bestuurskunde, volledig gewijd aan positieve bestuurskunde. Ondertussen worden er twee boeken geschreven die komend jaar uitkomen.
‘We zijn nu op 95 procent van een boek met twintig empirische studies van over de hele wereld, dus ook die uit Burkina Faso.’ Daarnaast werkt ’t Hart met Nederlandse collega’s aan een boek over positieve bestuurskunde vanuit Nederlands perspectief – met als werktitel ‘Zo kan het dus ook’.
Positieve bestuurskunde is een onderwerp in het debat geworden, merkt ’t Hart op. Dat omvat ook reacties vanuit de kritische bestuurskunde, maar dat is, zo stelt hij, ‘alleen maar winst. Dat soort gesprekken moet je ook voeren. Niks is erger dan genegeerd worden, dus ik zie dit als een teken dat we goed bezig zijn.’
‘Ik typeer 2023 als een jaar van groene scheuten voor de positieve bestuurskunde.’
Interview
Ben je nieuwsgierig geworden naar positieve bestuurskunde en waarom dit volgens ’t Hart zo’n welkome toevoeging is aan het wetenschappelijke en maatschappelijke debat? Lees hieronder het volledige interview dat Overheid van Nu dit voorjaar met hem deed.