‘Val kabinet biedt ook ruimte voor verdieping’
Wat voor impact heeft de val van het kabinet op het dagelijkse werk van ambtenaren? Komt alles tot stilstand? Zijn er slimme manieren om door te werken? ‘Persoonlijk vind ik het wel interessant als alles openligt.’
Rens Vermeulen werkt als coördinator Europa voor de Directie Maritieme zaken bij het ministerie van IenW. Hij vertaalt de ontwikkelingen vanuit de Europese Commissie naar zijn eigen directie. Vermeulen bewaakt de samenhang tussen dossiers en zorgt dat de juiste mensen aan de slag gaan met de voorstellen vanuit Europa op maritiem terrein en dat een soepele samenwerking intern en extern wordt gewaarborgd.
‘De val van het kabinet heeft invloed op onze hele organisatie', vertelt hij. ‘Alles staat of valt bij het controversieel verklaren van bepaalde onderwerpen. Iedere directie brengt voor zichzelf in kaart welke dossiers mogelijk controversieel worden verklaard. Er zijn dossiers waarvan je absoluut niet wilt dat ze controversieel worden verklaard, omdat je daar graag door mee wilt. Maar de Tweede Kamer beslist uiteindelijk.’ Hij voegt toe: ‘Op 12 september pas, mede vanwege het zomerreces. De onzekerheid daarover duurt dus wat langer.’
Op 12 september - direct na het zomerreces - beslist de Tweede Kamer welke dossiers controversieel worden verklaard
Onzekerheid
Ties Ammerlaan herkent de onzekerheid die Vermeulen schetst. Hij is beleidsmedewerker bij het ministerie van Financiën, bij de directie Financiële Markten en de afdeling Financiële Stabiliteit. Hij houdt zich primair bezig met het maken van nationaal, Europees en internationaal beleid op het gebied van duurzame financiering en de regulering van banken.
Ammerlaan: ‘Zo lang nog niet is vastgesteld wat wel of niet controversieel wordt verklaard, moet je je bij elk beleidsstuk dat je schrijft, afvragen: is dit voortzetting van bestaand beleid, of is het nieuw beleid? Wat we precies wel of niet kunnen oppakken is onzeker.’ Daarnaast is contact met externen lastiger. Ammerlaan: ‘Het is moeilijker om te zeggen wat we zullen blijven doen of wanneer we ergens op zullen terugkomen. Vaak hanteren we bepaalde deadlines, dat kan nu even niet.’
Laag pitje
Voor Vermeulen verandert er niet veel. Zijn werk gaat over Europese trajecten en die lopen gewoon door. Dat is ook nooit anders geweest, hij werkt al 23 jaar bij het ministerie van IenW in verschillende functies rondom het maritieme domein. Hij lacht: ‘Hoe zeg ik dit? Dat is niet heel politiek. Dus mijn werk is over het algemeen niet controversieel.’
Net als bij Vermeulen lopen de Europese trajecten van Ammerlaan gewoon door. Tegelijkertijd werkt hij aan een traject rondom mogelijke klimaatwetgeving voor de financiële sector. ‘Dat is een heel politiek onderwerp', vertelt hij. ‘Binnen het kabinet was daar al best wat discussie over. Ik verwacht dat dit traject on hold gaat. Dat is wel jammer: als ambtenaar heb je allemaal voorbereidend werk gedaan, dan wil je ook doorpakken. Sowieso is het kabinet relatief snel gevallen. Het is jammer dat je moet vertragen op het moment dat je net goed bezig bent.’
De besluitvorming staat weliswaar stil, maar de interne processen en het vastgestelde beleid gaan door
Formatiefiches
Dat nieuw beleid op een lager pitje staat, betekent niet dat er sprake is van stilstand. Integendeel. Vermeulen en Ammerlaan zijn het roerend met elkaar eens: de besluitvorming staat weliswaar stil, maar de interne processen en de werkzaamheden zelf niet. Vermeulen: ‘Het werk van een ministerie staat in die zin los van de politiek; wij zijn altijd bezig met het algemeen belang en de uitvoering van vastgesteld beleid gaat door.’
Bovendien, zo vertelt hij: ‘Je kunt altijd voorbereidingen doen. Wij zijn nu al in kaart aan het brengen wat het nieuwe kabinet zou kunnen oppakken. Daarover kan aan de formatietafel worden gesproken.’
Bij het ministerie van Financiën doen ze iets soortgelijks. Daar worden ‘formatiefiches’ gemaakt. ‘Op basis van onze expertise, los van alle politieke kleur, schrijven we op wat wij voor een bepaald onderwerp goede ideeën vinden', legt Ammerlaan uit. ‘Stel, het gaat aan de formatietafel over duurzame financiering, dan zeggen wij: hieraan kun je denken. En dit zijn de voor- en nadelen. De fiches kunnen door onze SG (Secretaris-Generaal, de hoogste ambtenaar op een ministerie, red.) gebruikt worden in zijn gesprekken.’
Verdieping
Ammerlaan ziet ook kansen. Hij somt op: ‘Je hebt meer tijd voor je Europese trajecten, en het komende half jaar biedt de vrijheid om ingeslagen wegen te evalueren. Dat is ook leuk. Neem de eerdergenoemde nationale klimaatwetgeving van de financiële sector: daarover wordt weliswaar geen besluit genomen het komende half jaar, maar onze gedachtenvorming erover staat niet stil. Over een half jaar kunnen we de nieuwe bewindspersoon daar veel uitgebreider over adviseren. Er is dus ruimte voor een verdiepingsslag.’
Je hoeft dus niet te bevriezen, volgens Ammerlaan. ‘Niet alles staat op pauze. Veel trajecten lopen door. Daarnaast is het leuk dat partijen nu verkiezingsprogramma's gaan maken en dat je kunt bekijken wat zij over jouw beleidsterrein schrijven. Als je kijkt naar de partijen die misschien in het kabinet kunnen komen, kun je nadenken over wat dat voor je werk betekent. Dat kun je voorbereiden. Persoonlijk vind ik het wel interessant als alles openligt.’
‘Uiteindelijk is het wat het is: je werkt voor de politiek. Niet andersom.’